یکی از فاکتوهای مهم در نیروهای نظامی هر کشور پوشیدن لباس فرم مخصوص هر مجموعه از نظام است که شامل کلاه، پیراهن، کاپشن، شلوار و کفش میباشد. به مجموعه این لباسها لباس فرم نظامی گفته شده و با توجه به اینکه این افراد در کدام یک از ارگانهای نظامی کشور فعالیت دارند متفاوت از یکدیگر طراحی میشوند. این لباس فرمها باید به گونهای باشند که افراد نظامی با این لباس احساس راحتی کرده و در هر موقعیت وظیفهی خود را به راحتی انجام دهند.
در کشور ما ایران افراد نظامی به چند ارگان از جمله ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و … تقسیم میشوند و هر کدام لباس فرم نظامی مخصوص به خود را دارند که بنابر منطقهای که در آن فعالیت دارند طراحی میشود. همانطور که گفتیم لباس فرم نظامی لباسی یکپارچه نیست و از چند قسمت تشکیل میشود. یکی از قسمتهای اصلی و مهم لباس فرم نظامی، کفش نظامی است چرا که باید در هر منطقهی عملیاتی کفش مخصوصی پوشیده شده و از پای افراد در مقابل خطرات احتمالی محافظت کند.
کفش نظامی یکی از تجهیزات ایمنی نظامیان است که جزء لباس فرم آنها میباشد و در بین مردم به نام پوتینهای سربازی معروف است. این کفشها نوعی چکمه یا بوت میباشند که همهی افراد نظامی و سربازان هر کشور در زمان عملیاتهای مختلف و آموزش از آن استفاده میکنند. کفشهای نظامی در ابتدا کفشهایی سیاه رنگ با جنسی خشک بودند ولی امروزه این کفشها دارای انواع مختلفی هستند که بنا به موقعیت استفاده از آن، طراحی و دوخته میشوند. این کفشها باید مانند هر لباس نظامی دیگر از جنسی دوخته شوند که علاوه بر راحتی فرد، پاهای وی را نیز در برابر عوامل و خطرات احتمالی محافظت کنند.
همانطور که گفتیم کفشهای نظامی انواع مختلفی دارند که بنابر نوع فعالیت فرد نظامی و منطقهی عملیاتی میتواند متفاوت باشد. در اینجا به بررسی انواع مهم کفشهای نظامی میپردازیم.
نوعی از این پوتینها، پوتین سربازی میباشند که اکثریت مردم با آن آشنایی دارند. از این کفشها در زمان اعزام افراد به خدمت سربازی استفاده شده و این افراد قبل از اعزام باید لباس فرم مخصوص سربازی را که شامل پوتین سربازی نیز میباشد را تهیه کنند. این پوتینها معمولاً از جنس پلیمر ساخته شده و به رنگ مشکی با جنسی خشک هستند. این پوتینها سنگین و جنسی خشک داشته و اصولاً در مواردی که آموزشها سبک بوده و سربازان تحرک کمی دارند از آنها استفاده میشود.
پوتینهای جنگلی کفشهایی مناسب برای عملیات در محیط جنگل و مناطق پر درخت هستند. این نوع از پوتینها طوری طراحی شدهاند که از پای فرد نظامی در مقابل خطرات احتمالی و شاخ و برگهای درختان به طور کامل محافظت کنند. رنگ این کفشها معمولاً ترکیبی از سبز و مشکی میباشد چرا که فرد نظامی باید بتواند در محیط سبز جنگل به خوبی استتار کرده و از دید دشمنان در امان بماند.
این نوع از کفشهای نظامی باید به گونهای طراحی شوند که در محیط بیابان فرد نظامی بتواند استتار کامل داشته و از جان خود محافظت کند به همین دلیل این کفشها اصولاً به رنگ کرم، قهوهای و خاکی میباشند. کفش مناسب بیابان علاوه بر این که باید سبک و نرم باشد باید از نفوذ شن و خاک به داخل کفش جلوگیری کرده و راحتی فرد نظامی را سلب نکند. محیطهای بیابانی اغلب گرم و خشک بوده و کفشهای مناسب برای این گونه محیطها باید به گونهای انتخاب شوند که تبادل هوا بین داخل و خارج کفش وجود داشته و در مدت زمان طولانی که فرد نظامی از این کفش استفاده میکند پاهایش عرق نکرده و زخم نشوند.
چکمههای نظامی و تاکتیکی معمولاً توسط افراد نظامی خاص که وظایف و تمرینهای رزمی مخصوصی دارند استفاده میشوند. این کفشها سبک و نرم بوده و میتوان آنها را برای مدت زمان طولانی و بدون اینکه فشاری بر روی پا بیاورند استفاده کرد. چکمههای تاکتیکی به گونهای طراحی شدهاند که باعث میشوند تبادل هوا بین داخل کفش و بیرون آن انجام شده و باعث خنک شدن فضای داخلی کفش در مدت زمان طولانی میشوند. چون این کفشها معمولاً توسط افراد حرفهای استفاده میشوند با دقت زیادی طراحی شدهاند تا انعطاف پذیری زیادی داشته و سرعت افراد در حین پوشیدن آنها کاهش پیدا نکند.
کفشهای نظامی مخصوص محیطهای سرد و یخبندان باید از جنس پشم و یا دیگر مواد که مانع از نفوذ سرما به داخل کفش میشوند، باشند تا پاهای فرد را گرم نگه داشته تا فرد در محیط سرد احساس راحتی کند. این نوع کفشها اغلب به رنگ سفید هستند چرا که باید موجب استتار فرد نظامی در محیطهای سرد و برفی شوند.
در حالت کلی طراحان کفشهای نظامی باید در مرحلهی اول سبکی و راحتی آنها را در نظر بگیرند چرا که فرد نظامی نباید با پوشیدن این کفشها احساس ناراحتی کرده و این امر تاثیر منفی در عملیات بگذارد. این کفشها باید از جنسی باشند که در بعضی از محیطها ضد آب بوده و از پای فرد در مقابل عوامل و خطرات احتمالی محافظت کنند. همانطور که گفتیم کفشهای نظامی باید در محیطهای گرم و سرد مناسب با آب و هوای آن محیط طراحی شوند تا راحتی افراد را سلب نکنند.
پا قلب دوم انسان میباشد پس باید هر کفشی که میپوشیم راحت و سبک بوده تا فرد با پوشیدن آن احساس راحتی کند. افراد نظامی مدت زمان زیادی را با این کفشها سپری میکنند پس باید طراحها به این مورد اهمیت زیادی دهند. کفشهای نظامی جنسی قوی داشته و خیلی مقاوم و ضد آب هستند ولی به دلیل جنسی که دارند خشک بوده و ممکن است پای فرد نظامی را اذیت کنند.