خطراتی که در محیط کار وجو دارند، سالانه باعث از دست رفتن جان بسیاری از افراد و کارکنان میشوند. به همین دلیل افراد همواره به دنبال روشها و راه حلهای مناسب برای کاهش خطرات ناشی از محیط کار هستند. یکی از این روشها استفاده از علائم و نشانههای ایمنی برای اعلام احتمال خطر و پیشگیری از آسیبهای مختلف میباشد. علائم و نشانههای ایمنی جز کاربردیترین و مهمترین تجهیزات ایمنی بوده و در بیشتر موارد خطرات را تا ۵۰ درصد کاهش میدهند.
معمولاً وقتی در مکانی حادثهای رخ داده و امکان آسیب به افراد وجود دارد، با استفاده از این علائم میتوان به آگاهی افراد اضافه کرد و مانع از ورود آنها شد. این علائم و نشانهها مانند قوانین جهانی یکسان بوده و در تمامی کشورها هر علامت یک معنی و مفهوم خاصی دارد. افراد با یک بار آشنایی، میتوانند همواره از آنها استفاده کرده و با آگاهی داشتن از بسیاری خطرات جلوگیری کنند.
تابلوها و نشانههای ایمنی، متشکل از کلمات، تصاویر و یا شکلهای خاصی هستند که برای هشدار و اعلام خطر به کارکنان و یا افرادی که به هر نحوی در معرض خطر میباشند، مورد استفاده قرار میگیرند. همهی تابلوهای ایمنی یکسان نبوده و ممکن است برخی از آنها تنها از شکل و یا برخی از کلمات هشدار دهنده ساخته شده باشند. هر تابلو و علائم ایمنی دارای یک سری مفاهیم خاصی است که بیانگر نوع خطر موجود در آن محل و نحوی مواجهه و جلوگیری از آن را بیان میکند.
آشنایی با تمامی خطرات موجود در محل کار و یادگیری نحوهی مواجهه و جلوگیری از آنها، جزو ضروریات در تمامی مشاغل میباشد. اما مهمتر از اینها، هشدار و آگاهی از این خطرها و پیشگیری از وقوع میباشد. علائم این امکان را فراهم میکنند که کارکنان و یا افرادی که در محل کار قرار گرفتهاند، از خطراتی که ممکن است رخ دهد، آگاهی کامل داشته باشند. آشنایی و یادگیری این علائم کار سختی نیست اما با فهم آنها میتوانید از جان و سلامتی خود مواظبت کنید.
این علائم نیز به قدری حرفهای طراحی شدهاند که حتی کودکان کم سن نیز میتوانند آنها را یاد بگیرند. به عبارتی این نشانههای ایمنی با برخی نشانههای اختصاری از جمله کلمات، نمادها ،رنگها و شکلهای خاص، خطراتی که ممکن است رخ دهند را هشدار میدهند. پس سعی کنید همواره آنها را یاد گرفته و به کارکنان خود نیز آموزش دهید.
علائم و نشانههای ایمنی مخصوص مشاغل خاصی نبوده و در هر مکانی که خطری جان کارکنان را تهدید کند، مورد استفاده قرار میگیرند. اما در برخی مشاغل مانند ساختمان سازی، معدن، حفاری و یا محلهایی که حوادث و اتفاقات طبیعی مانند زلزله و یا سیل رخ میدهد، با استفاده از این علائم افراد را با خطرات احتمالی موجود آشنا کرده و از آسیب به جان آنها پیشگری میکنند.
همانطور که گفتیم علائم ایمنی همگی در یک شکل نبوده و هر کدام با علائم و نمادهای خاصی دارای پیام و مفهومی هستند. نشانههای راهنما با توجه به پیغامی که منتقل میکنند، به ۴ دستهی اصلی زیر تقسیم بندی میشوند.
رنگها جز اصلیترین اجزای علائم و نشانههای ایمنی میباشند که هر رنگ معنی و مفهوم خاصی را در پی دارد. در برخی موارد معنی رنگهای مورد استفاده با شکلی که در کنارش وجود دارد، کامل میشود. در ادامه به بررسی معنی و مفهوم هر رنگ میپردازیم.
قرمز از پرکاربردترین رنگها در تابلوهای علائم ایمنی است که اغلب افراد با آن آشنایی دارند. قرمز رنگی پر انرژی و جذاب میباشد که به خوبی میتواند روی احساسات و روان افراد تاثیر گذاشته و آنها را از انجام عملی خاص منع کند. به همین سبب از این رنگ اغلب در تابلوهای خطر، هشدار، اضطراری و … برای منع از کاری و یا هشدار در مورد خطری استفاده میکنند.
رنگ زرد نیز مانند رنگ قرمز از جمله رنگهای اصلی نشانه های ایمنی است که اغلب در تابلوهای علائم هشدار دهنده استفاده میشود. زرد به معنی هشدار بوده و هر جا که این رنگ را دیدید حتماً مراقب باشید چرا که ممکن است خطری در بیخ گوشتان باشد. در حالت کلی رنگ زرد به معنی و مفهوم احتیاط میباشد.
از این رنگ برای نشان دادن راههای جلوگیری و فرار از خطرات مختلف استفاده میشود. اگر در هنگام وقوع حادثهای روی تابلوهای علائم ایمنی این رنگ را مشاهده کردید، حتماً به آن توجه کنید چرا که نحوهی مقابله با خطر را بیان میکنند.
آبی در علائم ایمنی به معنی اجبار میباشد. وقتی از این رنگ در کنار نماد و یا شکلی خاص استفاده میشود، به این معنی است که باید کار خاصی را انجام دهید.
نشانههای ایمنی در انواع مختلفی وجود دارند که افراد باید با توجه به خطرات موجود در محیط کار خود آنها را تهیه کنند. این علائم همواره تابلو نبوده و در برخی موارد شامل نوارها و باندهای پلاستیکی نیز میباشند. به عنوان مثال نشانهها در محیطهایی مانند آزمایشگاهها و یا بیمارستانها اغلب بیانگر سمی بودن و یا آلوده بودن محیط بوده و بر اساس آنها انتخاب میشوند. اما در مقابل علائمی مانند احتمال ریختن آوار، لیز خوردن افراد، اجبار استفاده از تجهیزات ایمنی و … مناسب برای کارگران و افرادی که در ساختمان سازی کار میکنند، میباشد. برخی از علائم ایمنی پرکاربرد عبارتند از: