اگر بخواهیم مشاغل را از لحاظ اهمیت و درصد خطر رتبه بندی کنیم، آتش نشانی در رتبهی اول قرار خواهد گرفت. این شغل جز مشاغل حیاتی در هر کشور بوده و باید برای افزایش بهرهوری در این شغل نیاز است تا به آن توجه ویژهای شود.آتش نشانها که در این حرفه مشغول به کارند از مراحل سخت و طاقت فرسایی عبور میکنند تا ثابت کنند که توانایی فعالیت و ماندگاری در این شغل پر خطر و پر از چالش را دارند.
آتش نشانها به دلیل این که همواره با به خطر انداختن جان خود، زندگی افرادی را که در خطر هستند نجات میدهند، ابتدا باید خودشان ایمن باشند تا بتوانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند. این افراد لوازم و تجهیزات کار و ایمنی زیادی داشته و همواره باید در دسترسشان باشد به همین دلیل ماشین و جایگاههای مخصوص زیادی برای این شغل وجود دارند.
تجهیزات آتش نشانی به دو بخش لوازم ضروری کار و لوازم ایمنی تقسیم میشود که هر کدام از اهمیت ویژهای برخوردارند. برای این که یک فرد آتش نشان بتواند در حین عملیات، وظایف خود را به خوبی انجام داده و بازده کاری خود را افزایش دهد باید از هر دو بخش تجهیزات استفاده کند.
تجهیزات آتش نشانی شامل تمامی وسیلههایی است که در هنگام حوادث، آتش نشانها بوسیلهی آنها با خطرات مقابله کرده و از جان افراد حفاظت میکنند. این تجهیزات به دلیل حساسیت و کاربردهایی که دارند از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و هرگونه خطای جزئی در طراحی آنها، موجب بروز حوادث جبران ناپذیری خواهد شد.
آتش نشانیها علاوه بر پایگاه مرکزی در سطح شهر نیز ایستگاههایی دارند که افراد آتش نشان و تجهیزاتشان در آن حضور دارند. افراد آتش نشان به دلیل این که باید هر چه سریعتر در محل حادثه حاضر شده و با خطرات و حوادث موجود مقابله کنند، ایستگاههای زیادی در سطح شهر دارند. ایستگاههای آتش نشانی در حالت کلی ۳ نوع هستند، ایستگاههای حریق (تک منظوره)، ایستگاههای حریق نجات و ایستگاههای پشتیبان که در اغلب موارد ایستگاهها با عنوان ایستگاه پشتیبانی فعالیت دارد.
یکی از مهمترین تجهیزاتی که در شغل آتش نشانی کاربردهای زیاد و حیاتی دارد، تجهیزات اطفاء حریق میباشد اصلیترین وظیفهی آتش نشانها اطفاء حریق بوده و در اوایل تاسیس این ارگان نیز هدف همین بوده است. برای خاموش کردن آتش سوزی به تجهیزات و لوازم مخصوصی از جمله ماشینهای تانکر آب، کپسولهای مخصوص، انواع خاموش کنندهها و … نیاز است.
ماشینهای آتش نشانی به دلیل کارایی که دارند با دقت و حساسیت بیشتری طراحی شدهاند. این ماشینها در چند نوع میباشند که معروفترین آنها ماشین آتش نشانی نجات میباشد. در این ماشین تمامی لوازم و تجهیزاتی که برای مقابله با هر نوع حادثه مانند آتش سوزی، زلزله، مقابله با حیوانات وحشی، نجات افراد از مکانهای نا امن و …. لازم است، وجود دارد. معروفترین ماشینهای آتش نشانی عبارتند از:
هنگامی که در مکانی حادثهای رخ میدهد به محض رسیدن آتش نشانها، این افراد با علائم ایمنی و ابزارهایی که دارند محل حادثه را علامت گذاری کرده و مانع از ورود افراد متفرقه به آن محل میشوند. این علائم اغلب دارای رنگهای شب نما هستند که در مکانهای تاریک و یا در هنگام شب نیز دیده شده و مانع از ورود افراد به محل حادثه میشوند.
همانطور که گفتیم اصلیترین وظیفهی آتش نشانها اطفاء حریق در محلهای آتش سوزی میباشد. آتش نشانها برای خاموش کردن آتش از تجهیزات و ابزارهای مخصوصی مانند خاموش کنندهها استفاده میکنند که بنا به شرایط و مکان آتش سوزی از انواع خاموش کنندهها استفاده میشود. مهمترین خاموش کنندهها عبارتند از:
تجهیزات و لوازمی که افراد در حین انجام وظیفه از آنها استفاده کرده و از آسیبهای احتمالی به جان خود جلوگیری میکنند، لوازم ایمنی و حفاظت فردی نامیده میشوند. مهمترین تجهیزات حفاظت فردی عبارتند از:
هنگامی که آتش نشانها وارد فضایی بسته که پر از دود و یا مواد سمی است میشوند، برای تنفس بهتر و عدم آسیب به سیستم تنفسی بدنشان از این وسیله استفاده میکنند. توجه داشته باشید که این وسیله با ماسکهای ایمنی تفاوت زیادی داشته و دارای هوای فشرده برای تنفس بهتر میباشد.
لباس کار مخصوص آتش نشانی ویژگیهای خاص و منحصر به فردی دارد. این لباس افراد را در مقابل خطراتی مانند مواد سمی، اشعههای تابشی، گازهای سمی، سقوط اجسام و … محافظت کرده و آتش نشانها را ایمن میکند. لباس کار آتش نشانی اغلب شامل کاپشن و شلوار عایق میباشد که ضد حرارت و ضد ضربه بوده و بدون سلب راحتی فرد، بدن وی را ایمن نگه میدارد.
ماسکهای ایمنی جز لوازم ایمنی آتش نشانان میباشند که در اکثر مواقع از آنها استفاده میشود. این ماسکها مانع از ورود گرد و غبار، ویروسها و … به بدن فرد میشوند. استفاده از این ماسکها در مکانهای آلوده و خطرناک توصیه نمیشود چرا که نمیتوانند مانع از ورود مواد سمی و آلوده به بدن فرد شوند.
سر یکی از ارگانهای حساس و مهم بدن میباشد که در هر شرایطی باید از آسیب به آن جلوگیری شود. آتش نشانها نیز در هنگام وقوع حوادثی مانند ریزش آوار، زلزله، گیرکردن افراد در مکانهای نا امن و … نیاز به وسیلهای برای حفاظت از سر دارند که کلاه ایمنی یکی از این وسیلهها میباشد. کلاه ایمنی جزو معروفترین و کاربردیترین تجهیزات حفاظت فردی میباشد که در بیشتر مشاغل از آن استفاده میشود.
یکی از قسمتهای بدن که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و در هنگام کار نیز به ایمنی آن توجه شود، دستها میباشند. دستها بیشترین کار را انجام میدهند و در آتش نشانی نیز به دلیل جلوگیری از سوختگی و ضربه دیدن دستها، استفاده از دستکش ایمنی اهمیت زیادی دارد.